Rodzaje więźb dachowych
Wybór konstrukcji więźby dachowej zależy między innymi od przeznaczenia budynku, poziomów i rozpiętości dachu oraz warunków klimatycznych takich jak życie wiatru, ilość opadów oraz czas trwania śniegu.
W zakładach jednorodzinnych również niektórych wielorodzinnych niezwykle przystępnym rodzajem konstrukcji dachu jest drewniana więźba dachowa. Przedstawia się ją często z punktów drewnianych (bali, belek, krawędziaków, łat oraz desek), które kręci się lub robi bezpośrednio na platformie. Do sieci kieruje się najczęściej drewno sosnowe, ewentualnie świerkowe, natomiast małe elementy (wkładki, kołki itp.) wytwarzane są z gatunków twardych: dębu, akacji czy innych o podobnych właściwościach. Drewno winno być odpowiednio wysuszone (maksymalnie może liczyć 20% wilgotności), a ponadto zabezpieczone przed działaniem czynników biologicznych oraz ognia. Elementy z drzewa litego mają długości do 7 m. Jeśli wskazane są dłuższe, to poświęca się drewno klejone. Tradycyjne więźby rozwija się i elementami stalowymi, jakie korzysta przy dużych rozpiętościach także w pomieszczeniach, w których przekroje drewniane nie są efektywne (są za wysokie).
Więźba dachowa – wytrzymałość
Standardowo zakłada się takie więźby, na których można umieścić dowolne pokrycie, zacząwszy od blachodachówek, wykonawszy na dachówkach cementowych oraz ceramicznych. Podstawowym lapsusem jest zdanie, że tzw. lekkie pokrycia jak blacha, papa czy gonty potrzebują dużo cieńszej i mniejszej więźby. Niestety jest ostatnie prawdą. Rodzaj pokrycia ale w mikroskopijnym stopniu wchodzi na konstrukcję więźby. O wyborze więźby dachowej, decyduje suma obciążeń własnych dachu, jego ocieplenia również zmęczenia oraz zewnętrzne warunki atmosferyczne. Więźba dachowa musi wytrzymać bardzo trwałe porywy wiatru oraz ciężar zalegającego śniegu, o ceny 100-150 kg na metr kwadratowy, a dla okolic górskich nawet powyżej 200 kg. Proces projektowania, wybór odpowiedniej konstrukcji oraz przekrojów dokonuje się po dokładnych obliczeniach statyczno-wytrzymałościowych, a istotnymi parametrami używanymi do obliczeń są: kąt nachylenia dachu, odległość między ścianami, rodzaj stosowanego pokrycia dachowego, możliwości podparcia konstrukcji, strefy wiatrowe dotyczące lokalizacji budynku.
Więźba dachowa: krokwiowa
To najcięższa konstrukcja stosowana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych domu nie przekracza 7 m, a nachylenie połaci dachowej 40-60°. Istotnym elementem ciekawym jest para krokwi zintegrowanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 70-100 cm. Ich niskie końce mogą stanowić przymocowywane do poziomej belki ściągowej, będącej dodatkowo konstrukcją nośną stropu czy do murłat, nałożonych na suficie czy na szczytu ścian kolankowych. Przy takim podejściu zarówno mocowanie krokwi do murłat, jak oraz murłat do całości budynku wymaga być wysoce solidnie wykonane, ponieważ od tego zależy stabilność oraz bezpieczeństwo dachu. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi to 6 m. Zalety tego wyjaśnienia to prostota oraz siła działania oraz niski koszt. Choroby to niewielkie zastosowanie, częste występowanie krzywizny powierzchni, ze względu na duże okresy (z braku podparcia) krokwi oraz leczenie sił rozpychających (na zewnątrz) mury.
Więźba dachowa: krokwiowo-belkowa
W niniejszym typie więźby para krokwi oraz belka pozioma drewnianego stropu tworzą łącznie trójelementowy wiązar, oparty na zewnętrznych ścianach budynku. Belki piszące ten etapy strop drewniany, mogą być oparte bezpośrednio na murze czy na murłacie. Więźba dachowa o takiej kompozycji jest brana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych budynku nie przekracza 6-7 m. Ważnym elementem popularnym jest para krokwi zintegrowanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 80-120 cm. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi – 7 m.
Więźba dachowa: jętkowa
Więźby jętkowe są dobre do przeprowadzenia, finansowe dodatkowo zajmują nieco ograniczeń niż wiązary krokwiowe. Spośród obecnego uczestniki są bardzo chętnie stosowane przy budowie domów. Robione są przy rozpiętościach ścian od 5 do 12 m dodatkowo przy kącie nachylenia połaci 25-67o (polecane jest minimum 35o). Więźba jętkowa jest odmianą wiązaru krokwiowego, do jakiego stał dodany poziomy element – jętka. Montowana jest nierzadko w części długości krokwi (lub mało dużo) – dodaje je także wzmacnia. Decyduje się, że dolna część krokwi (od murłaty do jętki) nie powinna stanowić szczuplejsza niż 4,5 m, a górna (między jętką a kalenicą) – niż 2,7 m. W zależności od rozpiętości dachu bierze się różne typu więźby jętkowej. Klasyczna więźba jętkowa zawsze jest projektowana, gdy długość jętki wynosi maksymalnie 3,5 m. Gdy prowadzona stanowi w apartamencie z poddaszem użytkowym dolna krawędź jętki musi otrzymywać się 2-2,4 m poziomem podłogi. W sukcesie dachów o niskim kącie nachylenia, by zapewnić odpowiednią wysokość wnętrza, niezbędne jest zbudowanie ścianek kolankowych, wzmocnionych konstrukcją żelbetową (wieniec, słupki). Jętki poziome bardzo często są potem stosowane jako element konstrukcji sufitu poddasza użytkowego. Zalecany rozstaw krokwi przy tym rozwiązaniu to 70-100 cm. Przy rozpiętości dachu 9-12 m https://drewzim.pl/o-nas/ kieruje się też więźbę płatwiowo-jętkową, która wznosi się z par krokwi rozpartych jętkami, opartymi na kolejnej samej czy dwóch ścianach stolcowych. Ściany te – potrzebne ze powodu na znaczne jętki, co usztywnia całą konstrukcję dachu – położone są na zasadzie i połączone z góry płatwią pośrednią. Gdy rozpiętość dachu wynosi 7,5-10 m łączy się jedną płatwię, gdy 9-12 m dwie. Ukośne elementy tzw. miecze uznają za zadanie usztywnić konstrukcję ściany stolcowej dodatkowo są dodatkowym podparciem płatwi.
Więźba dachowa: płatwiowo-kleszczowa
Podawana jest więc, gdy rozpiętość ścian wynosi ponad 11 m. Podporami krokwi są nie tylko murłaty, ale same płatwie pośrednie, podpierające krokwie trochę nic w części rozpiętości. Płatwie podparte są słupkami, idącymi na tzw. płatwiach (podeszwach) stropowych lub wręcz na stropie. Więźba dachowa usztywniana jest poziomymi kleszczami – podwójnymi belkami wiążącymi końce słupów, z wspartymi na nich krokwiami. Kleszcze zbiera się co trzecią lub co czwartą parę krokwi. Taka konstrukcja dachu równomiernie przenosi nacisk na cały dom także ze powodu na moc sztywnych podparć zapewnia najrówniejszą połać dachową. Chorobą jest częściowe ograniczenie swobodnego dysponowania przestrzenią użytkową poddasza. Więźba płatwiowo-kleszowa to zwłaszcza uniwersalne rozwiązanie, bo można ją dawać zarówno dachach płaskich, jak i stromych (6-70o), przy rozpiętościach do 16 m.
Co to jest więźba dachowa?
Wybór konstrukcji więźby dachowej zależy między innymi od przeznaczenia budynku, poziomów oraz rozpiętości dachu i warunków klimatycznych takich jak życie wiatru, ilość opadów i czas zalegania śniegu.
W domkach jednorodzinnych również pewnych wielorodzinnych najbardziej poszukiwanym sposobem konstrukcji dachu jest drewniana więźba dachowa. Wykonuje się ją zwłaszcza z punktów drewnianych (bali, belek, krawędziaków, łat również desek), które kręci się lub robi bezpośrednio na budowie. Do sieci dopasowuje się najczęściej drewno sosnowe, ewentualnie świerkowe, natomiast małe elementy (wkładki, kołki itp.) szkolone są z gatunków twardych: dębu, akacji lub nowych o podobnych właściwościach. Drewno powinno być ściśle wysuszone (maksymalnie że zawierać 20% wilgotności), a i zabezpieczone przed działaniem czynników biologicznych oraz ognia. Elementy z drzewa litego mają długości do 7 m. Jeśli przydatne są dłuższe, to poświęca się drewno klejone. Tradycyjne więźby powiększa się też elementami stalowymi, jakie stosuje przy wielkich miarach również w miejscach, w których przekroje drewniane nie są efektywne (są zbyt wysokie).
Więźba dachowa – wytrzymałość
Standardowo buduje się takie więźby, na których można umieścić dowolne pokrycie, począwszy od https://drewzim.pl/o-nas/ blachodachówek, wykonawszy na dachówkach cementowych oraz ceramicznych. Podstawowym brakiem jest otwarcie, że tzw. lekkie pokrycia jak blacha, papa czy gonty potrzebują dużo słabszej i delikatniejszej więźby. Nie istnieje ostatnie normą. Rodzaj pokrycia jedynie w niewielkim stopniu działa na budowę więźby. O wyborze więźby dachowej, decyduje suma obciążeń własnych dachu, jego ocieplenia oraz wykończenia oraz zewnętrzne warunki atmosferyczne. Więźba dachowa musi poznać bardzo bogate podmuchy wiatru oraz ciężar zalegającego śniegu, o ceny 100-150 kg na metr kwadratowy, a dla okolic górskich nawet powyżej 200 kg. Proces projektowania, wybór odpowiedniej form oraz przekrojów dokonuje się po dokładnych obliczeniach statyczno-wytrzymałościowych, a istotnymi parametrami używanymi do obliczeń są: kąt nachylenia dachu, odległość między ścianami, rodzaj stosowanego pokrycia dachowego, możliwości podparcia konstrukcji, strefy wiatrowe dotyczące lokalizacji budynku.
Więźba dachowa: krokwiowa
To najcięższa forma stosowana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych domu nie przekracza 7 m, a nachylenie połaci dachowej 40-60°. Podstawowym elementem popularnym jest para krokwi związanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 70-100 cm. Ich niskie efekty potrafią być przymocowywane do poziomej belki ściągowej, będącej również konstrukcją nośną stropu lub do murłat, ułożonych na suficie albo na szczycie ścian kolankowych. Przy takim rozwiązaniu zarówno mocowanie krokwi do murłat, jak również murłat do całości domu pragnie istnieć bardzo dobrze wykonane, ponieważ z tego chce trwałość również bezpieczeństwo dachu. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi to 6 m. Wartości tego rozwiązania to prostotę i szybkość działania i mały koszt. Cechy to niewielkie zastosowanie, częste występowanie krzywizny powierzchni, ze względu na znaczne okresy (z braku podparcia) krokwi również życie sił rozpychających (na zewnątrz) mury.
Więźba dachowa: krokwiowo-belkowa
W tym typie więźby para krokwi oraz belka pozioma drewnianego stropu tworzą łącznie trójelementowy wiązar, oparty na zewnętrznych ścianach budynku. Belki czyniące ten stopnie strop drewniany, mogą stanowić oparte bezpośrednio na murze czyli na murłacie. Więźba dachowa o takiej formy jest wykorzystywana, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych budynku nie przekracza 6-7 m. Kluczowym elementem nośnym jest para krokwi związanych ze sobą w kalenicy, rozstawionych w odstępach 80-120 cm. Dopuszczalna długość pojedynczej krokwi – 7 m.
Więźba dachowa: jętkowa
Więźby jętkowe są łatwe do zastosowania, skuteczne dodatkowo planują nieco ograniczeń niż wiązary krokwiowe. Spośród tegoż początki są bardzo łatwo stosowane przy budowie domów. Wytwarzane są przy rozpiętościach ścian od 5 do 12 m i przy kącie nachylenia połaci 25-67o (zalecane jest minimum 35o). Więźba jętkowa jest zmianą wiązaru krokwiowego, do jakiego stał dodany poziomy element – jętka. Kierowana jest przeważnie w połowie długości krokwi (lub nieco dużo) – dodaje je zaś usztywnia. Podejmuje się, że dolna część krokwi (od murłaty do jętki) nie powinna być znaczniejsza niż 4,5 m, a górna (między jętką a kalenicą) – niż 2,7 m. W relacje od wielkości dachu wiąże się inne typu więźby jętkowej. Klasyczna więźba jętkowa przeważnie jest realizowana, gdy długość jętki wynosi maksymalnie 3,5 m. Gdy prowadzona stanowi w bloku z poddaszem użytkowym dolna krawędź jętki musi wydobywać się 2-2,4 m poziomem podłogi. W sukcesie dachów o niskim kącie nachylenia, aby dać odpowiednią wysokość wnętrza, przydatne jest wymurowanie ścianek kolankowych, wzmocnionych konstrukcją żelbetową (wieniec, słupki). Jętki poziome bardzo często są potem używane jako element konstrukcji sufitu poddasza użytkowego. Zalecany rozstaw krokwi przy tymże wyjaśnieniu to 70-100 cm. Przy rozpiętości dachu 9-12 m kojarzy się też więźbę płatwiowo-jętkową, która wiąże się z par krokwi rozpartych jętkami, opartymi na specjalnej jednej czy dwóch ścianach stolcowych. Ściany te – potrzebne ze względu na duże jętki, co usztywnia całą konstrukcję dachu – położone są na podstawie i związane od góry płatwią pośrednią. Gdy rozpiętość dachu wynosi 7,5-10 m używa się jedną płatwię, gdy 9-12 m dwie. Ukośne elementy tzw. miecze mają zbyt zadanie usztywnić konstrukcję ściany stolcowej zaś są dodatkowym podparciem płatwi.
Więźba dachowa: płatwiowo-kleszczowa
Kojarzona jest wówczas, gdy rozpiętość ścian wynosi ponad 11 m. Podporami krokwi są nie tylko murłaty, ale też płatwie pośrednie, podpierające krokwie nieco więcej w połowie rozpiętości. Płatwie podparte są słupkami, będącymi na tzw. płatwiach (podeszwach) stropowych lub bezpośrednio na stropie. Więźba dachowa usztywniana jest poziomymi kleszczami – podwójnymi belkami wiążącymi końce słupów, z wspartymi na nich krokwiami. Kleszcze gromadzi się co trzecią lub co czwartą parę krokwi. Taka forma dachu równomiernie przenosi nacisk na wszystek budynek też ze względu na wielość sztywnych podparć zapewnia najrówniejszą połać dachową. Decyzją jest częściowe ograniczenie swobodnego dysponowania przestrzenią użytkową poddasza. Więźba płatwiowo-kleszowa toż zwłaszcza uniwersalne rozwiązanie, ponieważ ważna ją użytkować zarówno dachach płaskich, kiedy i stromych (6-70o), przy rozpiętościach do 16 m.
